Брехт, Бертольт
| Бертольт Брехт | |
|---|---|
| нем. Bertolt Brecht | |
 | |
| Шачмы годшы лӹм | нем. Eugen Berthold Friedrich Brecht |
| Шачмы кечӹ | 10 февраль 1898[1][2][…] |
| Шачмы вӓр | |
| Колымы кечӹ | 14 август 1956[3][1][…] (58 и) |
| Колымы вӓр | Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 1395: attempt to concatenate local 'prefix' (a nil value). |
| Сӓндӓлӹк | |
| Пӓшӓн йиш | Драматург, поэт-песенник, сценарист, театральный режиссёр, поэт, либреттист, литературын критик, сирӹзӹ, кинорежиссёр, режиссёр |
| Супруга | Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 1529: bad argument #1 to 'format' (string expected, got nil). |
| Тетявлӓ | Stefan Brecht[d], Ханна Хиоб[d], Барбара Брехт-Шалль[d], Michel Berlau[d][6] дӓ Frank Banholzer[d] |
| Награда дӓ премивлӓ |
  |
| Автограф |
 |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Бертольт Брехт (Eugen Berthold Friedrich Brecht, ш. 10-шы декабрьын 1898- шӹ ин, Аугсбург (Augsburg), Германи — к. 14-шӹ август 1956-шӹ иИрвел Берлин) — немӹц драматург, поэт дӓ режиссер. Тӹдӹн пӓшӓвлӓжӹ логӹц сек кымдан пӓлӹмӹ Кым копекӓш опера, кыдым Курт Вейлин дон иквӓреш сирен. Кураж ӓвӓ дон тетявлӓжӹ, Господин Пунтила дон тӓрзӹжӹ, Сезуанын пуры эдемжӹ дӓ Галилео Галилейӹн ӹлӹмӓшӹжӹ.
Тыменьмӓш ивлӓжӹ, пӹтӓриш пӓшӓвлӓжӹ
Брехт Аугсбургышты, Бавариштӹ шачын. Ӓвӓжӹ протестант, а ӓтяжӹ пумага комбинатын вуйлатышы католик ылын. Б. Мӱнхенӹштӹ врачеш тыменьӹн дӓ Пӹтариш Тӱнымбал Вырсы шты санполкышты ылын. Пӹтӓриш лыдышвлӓжӹм тӹдӹ 1914—1915 -шӹ ивлӓнок сирен дӓ вӓрӹштыш газетӹштӹ пецӓтлен. Врачеш тыменьӹн гӹнят, тӹдӹн кого интересшӹ театр докы ылын дӓ тенге драмывлӓм сирӓш тӹнгӓлӹн. Пӹтӓриш драмыжы "Baal « маналтеш, но кокшы пьесыжым „Trommeln in der Nact“-ым сирӹмыжӹ паштек тӹдӹ ӹшкӹлӓнжӹ шукырак ӹнянӓш тӹнгӓлеш дӓ драматургын пӓшӓжӹм виӓнгдӓ. 1924-шӹ ин Мӱнхен гӹц Берлинӹш кеӓ, кышты Макс Рейнхардтын театрыштыжы драматург лиэш. Б.-ӹн пӹтӓриш пьесыжым 1923-шы ин ажыктымы, кыды пиш популярный лин. 1927-шӹ ин Б. Карл Марксын ”Капиталжы» доно пӓлӹмӹ лин дӓ тенге 1929-шӹ ин тӹдӹ шанымашвлӓжӹ доно коммунист лиэш, но коммунист партиш нигынамат ак пыры.
Эмиграци ивлӓжӹ
30-шы январьын 1933-шы ин Адольф Гитлер Германи рейхӹн канцлержӹ лин. 27-шӹ февральын Рейхстагым йори тӓгӱ пижӹктен. Вес кечӹн, 28-шӹ февральын нациствлӓн шим сирмӓшӹштӹштӹ лӹмжӹн ылмым пӓлен нӓлешӓт, семняжӹ доно Германи гӹц эмигрируя. Мартын нӹнӹ Прагышты, Венышты дӓ Цӱрихӹштӹ ӹленӹт. Апрельӹн Каронышты, майын Вейгельӹштӹ. Варажы тетявлӓштӹ Даниэш кодыныт, ӹшкежӹ Б. Парижӹш лӓктӹн кен. Наци жепӓш Германиштӹ спектакльвлӓжӹм анжыкташ акъяреш лыктыныт. 1939-шӹ ин, кынам вырсын тӹнгӓлӓлтм-жӹм раскыдынок цаклаш лин, Брехт Швециш ӹлӓш ванжа. Кынам Германи Дани дон Норвегим оккупируя, Б. Америкыш кеӓш шана. Визым вычымы жепӹн тӹдӹ 1941-шӹ ин май якте Суомиштӹ ӹлен. Тӹштӹ тӹдӹ сирӹзӹ Хелла Вуолийоки доны ӹлен дӓ Матти Вуолийоки дон иквӓреш Герр Пунтила дон тӓрзӹжӹ спектакльым сирен. Суоми гӹц тӹдӹ СССР гач Америкыш кен дӓ тӹштӹ Санта Моникышты ӹлен. Океан шайылны ӹлӹмӹжӹ годым ӹшке сценаривлӓжӹм Голливудыш сирӓш цацен анжен, но тӹштӹжӹ лач иктӹм веле ярыктенӹт. 1947-шӹ ин Брехтӹм Америка ваштареш пӓшӓм ӹштӓ манын, суйынештӹ ылын. Но тидӹ гӹц тӹдӹ ире лӓктӹн кердӹн. 1949-шӹ ин тӹдӹ шукердӹ агыл ӹштӹмӹ ГДР-ыш ӹлӓш ванжа дӓ сӓндӓлӹк гӹц сӓндӓлӹкӹш ирӹкӹн кыдалыштыш лижӹ манын, Австрин граждаствыжым нӓлеш. ГДР-ышты ӹлӹмӹжӹ годым тӹдӹ социализм ушемкымдемӹм куштылгын критикуйышы пӓшӓвлӓм сирен, лыдшывлӓ дӓ анжышывлӓ лошты кыцу Ирвел, тенгеок Вадывел Германиштӓт нӹнӹ пиш популярный ылыныт. Б. 1956-шы ин колен. Йӓнгжӹ трӱкок шагалынат, колен.
Брехтӹн стильжӹ
Брехт эпичский театрым ӹштӹшӹ драматург. Театр — тидӹ лач спектакль веле манын анжышывлӓлӓн келесӹнежӹ ылын. Тенге драматург шижмӓшӹм агыл, а анжышы мам шана, тӹдӹм главныеш шотлен.
Пьесывлӓжӹ
- Baal, 1922
- Тӹмӹрвлӓ йыдым (Trommeln in der Nacht, 1922)
- Изи буржуан сӱӓнжӹ (Kleinbürgerhochzeit, 1923)
- Халавлӓн джунгльывлӓштӹ (Im Dickicht der Städte, 1924)
- Пӱэргӹ пӱэргӹок ылеш (Mann ist Mann, 1927)
- Кӹчӹзӹвлӓн оперышты/ Кым копекӓш опера (Dreigroschenoper, 1928)
- Махагон халан пеледмӹжӹ дон йорӹмыжӹ, опера(Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, 1929)
- Цӓшӓн мычаш (Happy End, 1929)
- Исключени дон правилы (Die Ausnahme und die Regel, 1930)
- Вольык шӹшкылмӹ варӹн Валгыды (Свӓтой)Йоханнажы(Die heilige Johanna der Schlachthöfe, 1932)
- Фрау Каррарин пичӓлвлӓжӹ (Die Gewehre des Frau Carrar, 1937)
- Кураж ӓвӓ дон тетявлӓжӹ (Mutter Courage und ihre Kinder, 1941)
- Кыце Артуро Уй престолыш шӹнзӹн (Der Aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui, 1941)
- Галилео Галилейӹн ӹлӹмӓшӹжӹ (Leben des Galilei, 1943)
- Сезуанын пуры эдемжӹ (Der gute Mensch von Sezuan, 1942)
- Швейк Кокшы Тӱнымбал Вырсышты (Schweyk im zweiten Weltkrieg, 1944)
- Герр Пунтила дон тӓрзӹжӹ (Herr Puntila und sein Knecht Matti, 1948)
- Кавказ пор пӹсмӓн (Der kaukasische Kreidekreis, 1949)
- Коммунын кечӹвлӓжӹ (Die Tage der Kommune, 1949)
- Эмиграци центрӹштӹ шаям нӓнгешӹ (Flüchtlingsgespräche, 1961).
Романвлӓжӹ
- Кӹчӹзӹвлӓн романышты, Кым копекӓш роман (Dreigroschenroman, 1934)
- Die Geschäfte des Herrn Julius Caesar, 1957.
Лыдышвлӓ дон эссевлажӹ
- Hauspostille, 1927
- Kalendergeschichten (proosaa, 1949)
- Hundert Gedichte, 1951
- Театр гишӓн сирӹмӹ пӓшӓцлӓжӹ (эссевлӓ)
- ↑ 1 2 Bertolt Brecht // Encyclopædia Britannica (англ.)
- ↑ Bertolt Brecht // Internet Broadway Database (англ.) — 2000.
- ↑ 1 2 Брехт Бертольт // Большая советская энциклопедия (руш.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ https://www.bmeia.gv.at/oesterreich-bibliotheken/kaffeehaus-feuilleton/detail/article/zum-50-todestag-von-bert-brecht/
- ↑ Немецкая национальная библиотека — 1912.
- ↑ Dansk Kvindebiografisk Leksikon (дат.) — 2001.