Сократ

Сократ
тошты греклӓ Σωκράτης
Файл:Socrate du Louvre.jpg
Шачмы кечӹ	мӓмнӓн эра якте 469 и
Шачмы вӓр	Алопека[d], Древние Афины[d]
Колымы кечӹ	15 февраль мӓмнӓн эра якте 399 и
Колымы вӓр	Афин[d], Греций[d]
Сӓндӓлӹк	Древние Афины[d]
Пӓшӓн йиш	философ, туныктышо, сирӹзӹ
Ӓтя	Софрониск[d]
Ӓвӓ	Фенорета[d]
Супруга	Ксантиппа[d] дӓ Мирто[d]
Тетявлӓ	Лампрокл[d] дӓ Менексен[d]
Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Сокра́т (кугезӹ грек: Σωκράτης, лат.: Sokrates, 469 и Х.ш.я., Афины — 399 и Х.ш.я. тӹшток) — кугезӹ грек философ, кыдым Вадывел Европыштыш философилӓн негӹцӹм пиштӹшеш шотлаш лиэш. Сократ философиштӹ пӧрттӱ дон йӹрвӓш ылшы тӱнымбалым веле агыл шотыш нӓлӹн, тӹдӹ эдемӹмӓм шӹмлӓш дӓ ынгылаш ӱжӹн, тенге эткым ынгылымаш шачын. Философ семӹнь Сократ эдемӹн пӧрттӱ дон кайышыжым яжоэмдӹмӹ верц ылын. Эдемвлӓ гӹц ядыштмаш ти шотышты яжо кӹцкӹвлӓм канден кердеш: эдем гӹц философи дӓ этика ядмаш гишӓн иктӓмам ядат гӹнь, тӹдӹ ядмашеш вӓшештӹмӹжӹ анзыц шаналта дӓ тенге ти ядмаш ӓшешӹжӹ вазеш. Шамаклан, эдем пуры ылмы дӓ пурым ӹштӹмӹ гишӓн пӓлӓ гӹнь, тидӹм тӹдӹ автоматически ӹштӓ. Сократ ӹшке тымдымашвлӓжӹм пумагаэш сирӹде, но диалектикын йӧнвлӓжӹ доно ӹшке шанымашвлӓжӹм ӹшке тыменьшӹвлӓлӓнжӹ пуэн. Тыменьшӹвлӓжӹ логӹц Платон тӹдӹн шанымашвлӓжӹм диалогвлӓш пиштен, кышты Сократын лӹмжӹ ӓшӹндӓрӓлтеш. 399-шӹ ин Х.ш.я. Сократым халан йымывлӓжӹм ваштылеш дӓ критикуя, ӹшкӹлӓнжӹ у йымывлӓм шанен лыктын дӓ самӹрӹквлӓн вуйыштым пыдырата манын, тӹдӹм вуйнаматеш лыктыт дӓ суят. Афины халан ирӹкӓн гражданинжӹ ылынат, тӹдӹм казньыделыт, тӹдӹ ӹшке ӹшкӹмжӹм ядым нӓлӹн, пуштын.

Ӹлӹмӓшӹжӹ

Сократ лачокат ӹлен ӓль уке, тидӹ гишӓн ядмаш

Сократын йӧнвлӓжӹ

Философижӹ

Метафизика, космологи дӓ пӧрттӱ гишӓн тымдымашыжы

Диалогвлӓжӹ

Сократын философин кишӓвлӓжӹ

Сократ философын примержӹ семӹнь

• 

  Сократын вуйжын скульптурыжы, Лувр

• Regnault Socrates Tears Alcibiades from the Embrace of Sensual Pleasure.jpg
• Socrates and Xanthippe.jpg
• 

  Сократлан ядан бокалым пуат (Даниэль Николя Чудовецки)

• 

  Сократын колымыжы (Жак-Луи Давид, 1787)

• Camuccini Lamentation over the Corpse of Socrates.jpg

  Сократын кӓпшӹ анзӹлнӹ ойхырымаш (В. Камуччини)

• 

  Сократ мустинӓштӹ кечӓ. Аристофанын Пӹлвлӓ гӹц лаштык, 1564)

• 

  Сократ дон Алкибиадес (Эдуард-Генри Аврил)

• Greuter Socrates.jpg

  Сократ тыменьшӹвлӓжӹ сага (Йоганн Фридрих Грейтер)

• Socrates teaching.jpg

  Сократ хытыра

• TestaAlcibiades.jpg

  Айо (Пиетро Теста)

• Socrates in Nuremberg Chronicle LXXIIv.jpg

  Сократ Кӹдӓлӓш курымаш инкунабель-картинӹштӹ Liber Chronicarum

• 

  Сократын тымдымашыжым ислам филосовлӓӓт тыменьӹнӹт. Тенге тӹдӹм 1200-шы ивлӓн ик тетрадьышты анжыктымы

• Sanzio 01 Socrates.jpg

  Сократ Рафаэльӹн пӓшӓштӹжӹ

Тенгеок анжы

• Anthon, Charles: A Manual of Greek Literature, 1853.
• Aristoteles: Metafysiikka, I.6 ja XIII.4. Teokset 6. Suomennos Tuija Jatakari, Kati Näätsaari, Petri Pohjanlehto, selitykset Simo Knuuttila. Helsinki: Gaudeamus, 1990.
• Aristoteles: Nikomakhoksen etiikka, VI.13. Teokset 7. Suomennos ja selitykset Simo Knuuttila. Gaudeamus, Helsinki 1989.
• Ksenofon: Muistelmia, Pidot ja Sokrateen puolustuspuhe. Teoksessa
• Giannantoni, Gabriele: Socratis et Socraticorum Reliquiae. 4 vols, Elenchos 18, Napoli, 1983–1990. Tärkein sokraatikkojen tekstien kokoelma.
• Platon: Apologia, Kriton ja Euthyfron. Teoksessa
• Platon: Menon. Teoksessa
• Platon: Faidon ja Theaitetos. Teoksessa
• Shelley, Percy Bysshe: Epipsychidion teoksessa Posthumous Works, toinen painos, 1839.
• Sihvola, Juha: ”Hellenistinen filosofia: epikurolaisuus, stoalaisuus ja skeptisismi”, teoksessa

Ажедмашвлӓ

Тидӹмӓт анжал

• Diogenes Laertios: Merkittävien filosofien elämät ja opit:
  • Sokrateen elämäkerta
• Kuuskoski, Martti-Tapio: Sokrateen viimeinen vitsi. Niin & näin 2/1997.

[[Категори:|С]]