Киви, Алексис

Ирӹкӓн энциклопеди Википеди гӹц материал
Алексис Киви
финнлӓ Alexis Stenvall
Aleksis Kivi.jpg
Шачмы годшы лӹм финнлӓ Alexis Stenvall
Шачмы кечӹ 10 октябрь 1834(1834-10-10)[1][2][…]
Шачмы вӓр
Колымы кечӹ 31 декабрь 1872(1872-12-31)[1][2][…] (38 и)
Колымы вӓр
Сӓндӓлӹк
Пӓшӓн йиш сирӹзӹ, Драматург, поэт, романист
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Киви Алексис (10.10.1834, Нурмийӓрви - 31.12.1872, Туусула) — Лачокла лӹмжӹ Алексис Стенваль (Alexis Stenvall). Финн йӹлмӹлӓ сирӹмӹ сӹлнӹшаялан негӹцӹм пиштӹшӹ кого талантан сирӹзеш шотлалтеш. Алексис Киви цилӓжӹ 12 драмым, лыдышвлӓм дӓ ик романым сирен. Сек пӹтариш пьесӹжӹ "Куллерво" маналтеш, кыды сюжетшӹ доно "Калевала" эпос доно кӹлдӓлтӹн.

Кырык марла Кивин "Шӹм шӱмбел" романжым (сӓрӹзӹ Валери Аликов) да алык марла "Кем ыргызывлӓ Нумми сола гӹц" драмыжым (сӓрӹзӹ Васили Яналов) лыдаш лиэш.

1857-шӹ ин Хельсинки университетӹш тыменяш пырен дӓ финн йӹлмӹ доно кӹлдӓлтшӹ лекцивлӓм колыштын.

Сирӹзӹн пӹтӓриш пӓшӓвлӓжӹ

[тӧрлӓтӓш | вики-текстӹм тӧрлӓтӓш]

Сирӹзӹн тӹнг пӓшӓжӹ

[тӧрлӓтӓш | вики-текстӹм тӧрлӓтӓш]

Сирӹзӹн остатка ивлӓжӹ

[тӧрлӓтӓш | вики-текстӹм тӧрлӓтӓш]

Алексис Киви марла

[тӧрлӓтӓш | вики-текстӹм тӧрлӓтӓш]

10-шы октябрьӹн Суомиштӹ финн литературын кечӹжӹм пӓлдӹртӓт. Ти кечӹнок сирӹзӹ-классик Алексис Кивин кечӹжӹмӓт аят. Кырык марлаат ти романым лыдаш лиэш.

Романым 1870-шы ин сирӹмӹ гӹнят, кыце финн, тенгеок кырык марла лыдшыланат тӹдӹ шӱмеш вазеш, вет романыштыш пресонажвлӓ тагачы кечӹнӓт вӓшлиӓлтӹт: Юхани гань нерӓнвлӓ дӓ тӹ годымок пуры шӱмӓнвлӓ, Лаури гань ӹшкетӹн лиӓш яратышывлӓ, Симеон гань ладнавлӓ дӓ йымылан пиш ӹнянӹшӹвлӓ, Эро гань пӹсӹ ышанвлӓ дӓ ышан ылмыштым весӹвлӓлӓн анжыкташ цацышывлӓ. Романым лыдын лӓктӓтӓт, йӹрвӓшет ылшы эдемвлӓ вӹкӓт тӹшленрӓк анжалат дӓ ти романын персонажвлӓ доно нӹнӹм кӹлдет.

"Шӹм шӱмбел" романын кырык марла сӓрӹмӹ книгӓ Суомиштӹш масс-медиашты кого резонансым пуэн, тидӹ гишӓн телевидеништӹ анжыктымы, радиошты попымы дӓ "Helsingin Sanomat" газетӹштӹ сирӹмӹ. Тенге финнвлӓ марынвлӓ гишӓн шукыракым пӓлен нӓлӹнӹт, тидӹ кок шӱмбел халык лоштыш культура кӹлвӓмӓт цаткыдемдӓш палша. Кырык сирӹштӹ "Шӹм шӱмбел" романым библиоеткӹвлӓштӹ моаш лиэш, а нӓлӓш шанышывлӓ районын культура пӧлкӓштӹ тӹдӹм нӓлӹн кердӹт. Ӓкшӹ шергӓт агыл, луаткок сыкыр ӓк доно иктӹ ылеш.