Аристотель
| Аристотель | |
|---|---|
| тошты греклӓ Ἀριστοτέλης[1] | |
 | |
| Шачмы кечӹ | мӓмнӓн эра якте 384 и[2][3][…] |
| Шачмы вӓр | |
| Колымы кечӹ | мӓмнӓн эра якте 322 и[2][3][…] |
| Колымы вӓр | |
| Пӓшӓн йиш | философ |
| Ӓтя | Никомах[d][4] |
| Супруга | Пифиада[d][4] |
| Тетявлӓ | Никомах[d][4] дӓ Пифиада[d] |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Аристо́тель (тошты греклӓ: Ἀριστοτέλης) (384 и Христос шачмы якте (Х.ш.я.), Стагир — 322 Х.ш.я., Халкида, Эвбея ошмаоты (остров)) — Кугезӹ Греци философ дӓ шӹнцӹзӹ. Платонын тыменьшӹжӹ. 343 Х.ш.я. и якте — Александр Македонскин тымдышыжы. 335 Х.ш.я. ин Ликей лӹмӓн перипатетика школым пачын. Формальный логикылын негӹцӹм пиштен. Философи лексиконын ынгылаш лимӹ аппартшым ӹштен, кыды шӹнсӹмӓш шанымы стильӹм кӹзӹтӓт эче ав-ӓлтӓ.
Аристотель пӹтӓриш шӹнцӹзӹ ылын, кыды философин системӹжӹм виӓнгден дӓ ӹлӹмӓшӹн шукы монгырыштыжы: социологиштӹ, философиштӹ, политикӹштӹ, логикӹштӹ дӓ физикӹштӹ кычылтын. Онтологи вӹкӹ анжалтышыжы паштекшӹ философлӓн дӓ эдемвлӓн эдемӹн шанен мыштымаштыжы пиш келгӹ кишӓвлӓм коденӹт. Аристотелӹн метафизикы гишӓн тымдымашвлӓжӹ Аквин Фома ярыктен дӓ схоластикы йӧн семӹнь анзыкыла виӓнгдӹмӹ линӹт.
Биографижӹ
Изи дӓ ӹрвезӹ годшаш ивлӓжӹ
Аристотель Стагирышты, грек колонштӹ, Афон кырык лишнӹ в 384 ин Х.ш.я. шачын. Аристотельӹн ӓтяжӹн лӹмжӹ Никомах ылын, кыды Кугезӹ Македонин Аминта III-шы кугижӓн кудвичӹштӹжӹ лӓкӹрӹн пӓшӓжӹм ӹштен. Никомахын ӓтяжӓт лӓкӹр ылын дӓ ти професси семняштӹштӹ ӓтя гӹц эргӹлӓн принцип доно ванжен миэн. Аристотельӹн пӹтӓриш тымдышыжы ӓтяжӹ ылын. Изи ылмыжы годымок эче Аристотель Македонин Александрын ӓтяжӹ Филипп доно пӓлӹм лин.
369 ин Х.ш.я. Аристотель тылыкеш кодын дӓ тӹдӹм кушташ дӓ ашнымашым (воспитаним) пуаш манын Проксен ӹшке докыжы нӓлеш. Аристотель ти эдем гишӓн пуры шанымашвлӓм сирен дӓ кынам тӹдӹ колен, Проксенӹн Никанор эргӹжӹм нӓлмӹ эргешӹжӹ ӹшта. Проксен Аристотельӹм кушкышвлӓ дон вольыквлӓм пӓлӓш тымден, ти тымдымаш такеш лиде — тенге жеп эртӹмӹкӹ Аристотель «Вольыквла гишӓн» трактатым сирен.
Ӹрвезӹ ивлӓжӹм Аристотель Македонин пеледмӹ курымын ӹлен, тӹдӹн грек образовани ылын дӓ попашыжат ти йӹлмӹ донок попен. Ушемкымдемӹштӹш ядмашвлӓм анжалаш гӹнь, Аристотель демократ йӧн доно кугижӓнӹшӹм вуйлатымаг верц ылын дӓ тӹ годымок Македони кугижӓн дӹвӓлнӹжӹ ылын. Тидӹжӹ толшашышты тӹдӹн ӹлӹмӓшӹштӹжӹ ӹшке рольжым мадын.
- ↑ 1 2 Aristotle
- ↑ 1 2 Краткая литературная энциклопедия (руш.) — М.: Советская энциклопедия, 1962.
- ↑ 1 2 Berry A. A Short History of Astronomy (брит. англ.) — London: John Murray, 1898.
- ↑ 1 2 3 Aristotle
- ↑ Arithmetizations of Syllogistic à la Leibniz (англ.) — 2012.
- ↑ OUTLINES OF GREEK AND ROMAN MEDICINE (англ.)